DUVAR-Yıllar, Babamın Yeri, Sade Tutku ve Boş Dolaplar’ın yazarı Annie Ernaux, Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, ödülü Ernaux’ya verme vesilesini “kişisel belleğin köklerini, yabancılaşmalarını ve toplu sınırlamalarını ortaya çıkarmadaki cesareti ve nesnel duyarlılığı” olarak tanımladı.
Ernaux, Stockholm Concert Residence’ta (Konsert Huset) düzenlenen törende yaptığı ödül konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
“Nereden başlayayım? Boş bir sayfaya bakarak kendime bu soruyu defalarca sordum. Kitabı yazmaya başlamamı sağlayacak ve tüm şüphelerimi bir çırpıda ortadan kaldıracak o tek cümleyi, o tek cümleyi -bir tür anahtarı- bulmalıydım. Bugün, o ilk kafa karışıklığı sona erdikten sonra -‘Bunu gerçekten yaşıyor muyum?’- hayal gücümün giderek artan bir korkuyla temsil ettiği bir durumla karşı karşıya kaldığımda, üzerime bire bir dürtü yeniden çöküyor: beni bağışlayacak cümleyi bulmak. bu gece beni davet ettiğin bu yerde titremeden konuşabilme özgürlüğü ve gücüyle.
Bu cümleyi uzaklarda aramaya gerek yok. Anında görünür. Tüm netliği ve gücüyle. Keskin. reddedilemez. Altmış yıl önce günlüğüme yazmıştım. “Halkımın intikamını almak için yazacağım.” Rimbaud’nun yalvarışı yankılandı: Sonsuza dek, adı verilen bir ırka ait olacağım. Yirmi iki yaşındaydım, çoğunlukla taşra üniversitesinde yerel burjuvazinin oğulları ve kızlarıyla birlikte okuyordum. Davranışlarından, aksanlarından ve eğitimsizliklerinden nefret edilen topraksız işçiler, fabrika çalışanları ve esnaf ailesinin son temsilcisi olarak, gururla ve safça, kitap yazmanın, yazar olmanın hastalığı iyileştirmeye yeteceğine inandım. İçine doğduğunuz sosyal sınıfla ilgili sosyal adaletsizlik. Bireysel zaferin, yüzyılların egemenliğini ve yoksulluğunu ortadan kaldırabileceğine inandım; bu, okulun zaten akademik başarımın etkisiyle bana aşıladığı bir yanılsamaydı. Kişisel başarılarım, insanların maruz kaldığı onca aşağılama ve hakareti nasıl telafi edebilirdi? Bu soruyu kendime hiç sormadım. Birkaç mazeretim vardı.
Okumayı öğrendiğim andan itibaren kitaplar yol arkadaşım oldu ve okumak benim okul dışındaki doğal eğlencem oldu. Dükkanında iki müşteri arasında pek çok roman okuyan ve kitap okumayı dikiş dikmeye ve örmeye tercih eden annem, benim iştahımı yerinde bir şekilde uyandırdı. Gittiğim medresede kitapların pahalı olması ve kitapların şüpheciliği onları benim için daha da çekici kılıyordu. Don Kişot, Gulliver’in Gezileri, Jane Eyre, Grimm ve Andersen öyküleri, David Copperfield, Rüzgar Gitti, Daha Sonra Sefiller, Gazap Üzümleri, Bulantı, Yabancı: Okuduklarımı okulun dayattığından daha fazla tesadüf belirledi.
Edebiyat okumayı seçerek, benim için en değerli olan, hatta Flaubert’in ya da Virginia Woolf’un romanlarına kendimi yansıtmamı ve onları edebi anlamda yaşamamı sağlayan bir hayat hali olan edebiyatta kalmayı seçtim. Edebiyat, farkında olmadan sosyal çevreme karşı konumlandırdığım bir kıta hakkındaydı. Ve yazmayı tam olarak gerçeği yeniden şekillendirmek olarak gördüm.
Tek özelliği yeni bir üslup bulmaya çalışmak olan ilk romanım, arzumu ve gururumu tatmin eden iki üç yayıncı tarafından reddedilmiş değildi. Rollerin cinsiyete göre belirlendiği, gebelikten korunmanın yasak olduğu ve gebeliğin sonlandırılmasının suç olduğu bir toplumda kadın ve erkeğin varoluş farkının ölçeğinin derinden hissedildiği yaşam durumlarıydı bunlar. Evli ve iki çocuğum vardı, öğretmendim, evin bütün işlerinden ben sorumluydum; Gün geçtikçe yazmaktan ve halkımın intikamını alma sözümden uzaklaşıyordum. Kafka’nın Davası’ndaki ‘Kanun Önünde’ meselini kendi kaderimi görmeden okuyamadım: sadece benim için yapılmış kapıdan içeri girmeden, sadece benim yazabileceğim kitabı yazamadan ölmek.
Ama bunu bireysel ve tarihsel koşulları dikkate almadan söylüyorum. Tatil için eve gittikten üç gün sonra vefat eden bir baba, benim gibi işçi sınıfı ailelerinden gelen öğrencilere öğretmenlik yaptığım bir iş, dünyanın dört bir yanındaki protesto akımları: tüm bu faktörler beni beklenmedik bir yerden ‘halkıma’ geri götürdü. ve köklerimin dünyasına yakın ara sokaklar ve yazma arzumu bastırdım. ve ona mutlak aciliyet niteliği verdi. Yirmili yaşlarımda artık aldatıcı ‘hiçbir şey hakkında yazma’ mesleği yoktu; Şimdi sorun bastırılmış anıya ve ağza alınamayana dalmak ve halkımın hayatına ışık tutmaktı. Sorun içimde ve dışımda var olan ve beni köklerimden uzaklaştıran sebepleri anlamak için yazmaktı.
Yazarken hiçbir seçim tartışılmaz değildir. Ancak göçmen olarak artık anne babasıyla aynı dili konuşmayanlar, sınıf değiştirmiş insanlar olarak eski dillerine sahip olmayanlar, başka sözcüklerle düşünürler, kendilerini başka sözcüklerle adlandırırlar ve ek zorluklarla karşılaşırlar. İkilem. Edebî eserlerde hakim oldukları ve hayranlık duydukları, kendi menşe dünyalarında, günlük hayatı, çalışmayı, çalışmayı tanımlayan duygu ve kelimelerin o ilk dünyasında, edindikleri, hakim dille yazmanın zorluğunu, hatta imkansızlığını kesinlikle hissediyorlar. kişinin toplumdaki yeri. Bir yanda, şeyleri adlandırmayı öğrendikleri bir dil vardır, örneğin, Albert Camus’nün tüm vahşeti ve sessizliğiyle güzel ‘Evet ve Hayır Arasında’ adlı güzel metnindeki anne ve oğul arasındaki o samimi etkileşimin dili gibi. Öte yandan, o ilk dünyanın genişlemesini sağlayan ve yükselişlerini, hatta bazen gerçek vatanlarını borçlu hissettikleri, hayranlık duyulan, içselleştirilmiş çalışma modelleri. Modellerimin ortasında Flaubert, Proust, Virginia Woolf vardı. Tekrar yazmaya başladığımda, hiçbiri yardımıma koşmadı. İçimden geçen yarığı bulmak, göstermek ve anlamak için ‘iyi yazı’ ve güzel cümlelerden – tam da öğrencilerime yazmayı öğrettiğim türden cümlelerden – kopmam gerekiyordu. Öfke ve alay, hatta kabalık ifade eden bir dilin haykırışı bana doğal geldi; aşağılanmış ve gücenmiş kişilerin genellikle başkaları tarafından hor görülme, utanma ve utandırılma anılarına verdikleri yegâne tepki olarak kullandıkları bir aşırılık dili, bir isyan dili.
Ve toplumsal benliğimdeki kırılmanın öyküsünü, öğrenciyken başıma gelenlere, Fransız devletinin kadınları hâlâ kınadığı duruma, kadınların kürtajcılarla zımnen gebelikleri sonlandırmak zorunda kalmalarına dayandırıyorum. , bana hızla belirsiz görünmeye başladı – o kadar ki yazmaya başlamak için başka bir yol düşünemedim. . Ve genç kız vücudumun başına gelenleri anlatmak istedim; hazzın keşfi, menstrüasyon. Ve böylece, 1974’te yayınlanan ilk kitap, o zamanlar farkında olmasam da yazımı konumlandıracağım dünyanın, hem toplumsal hem de feminist dünyanın haritasını çıkardı. Halkımın intikamını almak ve cinsiyetimin intikamını almak o andan itibaren aynı şey olacaktı.
Yazmakla uğraşmadan hayatla nasıl başa çıkılır? Yazmanın, varlıkların ve şeylerin kabul edilmiş, içselleştirilmiş temsillerini güçlendirip desteklemediğini veya ihlal edip etmediğini merak etmeden? Asi, şiddetli ve alaycı yazı, boyun eğdirilenlerin tavrının bir yansıması değil miydi? Okuyucu kültürel olarak ayrıcalıklı olduğunda, kitaptaki karaktere gerçek hayatta olduğu gibi heybetli ve küçümseyici bir bakış açısıyla yaklaşırdı. Bu nedenle bana o kadar dayanılmaz ve öyle hissettirdi ki anlatacağım babamın hikayesine yönelirken bu hain bakışlardan kaçınmak için tarafsız, nesnel, ‘yetersiz’ bir tavır takındım. ‘ yazı stili çünkü ne mecaz ne de duygu içeriyordu. Şiddet artık kasıtlı değildi; Kaynağını yazılı olarak değil, gerçeklerin kendisinde buldu. Hem gerçeği hem de gerçekliğin verdiği duyguyu içinde barındıran sözcükleri bulmak, konusu ne olursa olsun yazma sürecimin değişmez bir kaygısı oldu ve bugün de öyle.
‘Ben’ demeye devam etmem gerekiyordu. Edebi kullanımda yazardan bahsederken, çoğu dilde konuşmayı öğrendiğimiz andan ölünceye kadar varlığımızı devam ettirmemizi sağlayan birinci tekil şahsın seçilmesi, sunulan ‘ben’e kıyasla narsistçe kabul edilir. bir kurgu olarak. O zamana kadar savaştaki kahramanlıklarını anılarında anlatan soyluların ayrıcalığı olan ‘ben’in, 18. yüzyıl Fransa’sında demokratik bir fetih, bireylerin eşitliğinin ve yaşama hakkının bir olumlaması olduğunu hatırlamakta fayda var. tıpkı Jean-Jacques Rousseau’nun İtiraflar’ının önsözündeki gibi kendi hikayelerinin konusu. Mesela: Ve kimse benim sıradan biri olduğumu ve okuyucunun dikkatini çekmeye değer bir şey söyleyemediğimi iddia etmesin. […] Hangi belirsizliği yaşarsam yaşayayım, Hükümdarlardan daha çok ve daha iyi düşünmüşsem, ruhumun hikayesi onların ruhunun hikayesinden daha ilginç.
Beni motive eden bu kaba kibir değil (yine de…), ama ‘Ben’i – hem eril hem de dişil olan bu formu – duyguları yakalama ve iletme yeteneğine sahip bir keşif aracı olarak kullanma arzusuydu: duyguların gömdüğü duygular. hafıza, çevremizdeki dünyanın bize her yerde ve her zaman vermeye devam ettiği duygular. Bir önkoşul olarak hissetmek, hem rehberim hem de araştırmamın özgünlüğünün garantisi oldu. Ama ne için? Hayat hikayemi anlatmak ya da hayatımın sırlarından kendimi kurtarmak için değil, yaşanmış bir durumu, bir olayı, romantik bir ilgiyi deşifre etmek ve böylece ancak yazmanın bedene ve muhtemelen getirebileceği bir şeyi ortaya çıkarmak adına. oburlarının bilincine ve anılarına aktarın. Aşkın, acının ve yasın, utancın evrensel olmadığını kim söyleyebilir? Victor Hugo şöye demiştir: Hiçbirimiz kendi hayatımızı yaşama şerefini tatmadık. Ancak her olay bireysel bir kipte -‘Bu benim başıma geliyor’- gerçekleştiği için, bu olaylar ancak kitaptaki ‘ben’in bir anlamda şeffaf hale gelmesi ve okuyucunun ‘ben’inin aynı şekilde yorumlanabilir. bu boşluğu doldurur. Diğer formda, bu “ben” kişilerarasıdır.
Belirli bir okuyucu kategorisi “için” yazmaktan değil, oburlarının görüntülerini ve sözlerini ve benim deneyimlerimi sonsuza dek sunmaya devam eden şimdiki zamandan “hareket halinde” yazmaktan oluşan yazmaya olan bağlılığımı bu şekilde tasavvur ettim. bir hanımefendi ve bir iç göçmen olarak ve yıllarımın kalan hatıraları. Yazmaya olan bağlılığımın bir aracı olarak bu bağlılık, bir kitabın özel yaşamda değişikliğe katkıda bulunabileceği, katlanılan ve bastırılan deneyimlerin yalnızlığını paramparça edebileceği ve varlıkların kendilerini yeniden inşa etmelerini sağlayabileceği inancıyla -artık mutlak bir inançla- destekleniyor. Hakkında konuşulamayacak olanı gün ışığına çıkarmak politiktir.
Bunu bugün İran’daki kadınlar gibi erkek gücünün yerini alacak sözcükleri bulan ve bu gücün en arkaik tipine karşı ayaklanan kadınların başkaldırısında görüyoruz. Ama demokratik bir ülkede yazarken edebiyatta kadının yeri üzerine düşünmeye devam ediyorum. Kadınlar artık yazılı eser üreticileri olarak meşruiyet kazanamadılar. Batı’nın entelektüel çevreleri de dahil olmak üzere dünyada kadınların yazdığı kitapları görmezden gelen erkekler var; bu kitapların isimlerini söylemiyorlar. Eserlerimin İsveç Akademisi tarafından takdir edilmesi tüm kadın yazarlar için bir umut ışığıdır.
Açıklanamayan toplumsal olguların ortaya çıkmasıyla birlikte, etkilerini yalnızca doğrudan deneyimlemiş olanlar tarafından hissedilen sınıf ve/veya ırk ve sıradan toplumsal cinsiyetle bağlantılı içselleştirilmiş güç bağları, kişisel ama aynı zamanda kolektif kurtuluş olasılığını da beraberinde getirir. Dilin ve tüm dillerin vizyonunu ve değerlerini temizleyerek gerçek dünyayı çözmek, bu dünyanın kurulu düzenini alt üst etmek, hiyerarşilerini alt üst etmektir.
Ancak edebî yazarlığın siyasi hareketi, okurun algısına bağlı olarak; Olayları, çatışmaları ve fikirleri konuşurken benimsemek zorunda hissettiğim tavırlarla karıştırmam. Yazarların ve entelektüellerin Fransız siyasetine ilişkin konumlarını belirledikleri ve hayatın olağan akışı içinde toplumsal çabalara katıldığı İkinci Dünya Savaşı sonrası savaş sonrası kuşağının bir modülü olarak büyüdüm. Bu insanlar seslerini çıkarmasalardı ve adanmışlıkları orada olmasaydı, bugün her şeyin farklı olup olmayacağını bilmek imkansız. Bilgi kaynaklarının çoğulluğunun ve manzaraların görünüp kaybolmasının bizi bir tür kayıtsızlığa şartlandırdığı günümüz dünyasında, kişinin sanatına odaklanması şeytanidir. Ancak bu arada, Rusya’nın başındaki diktatörün neden olduğu emperyalist savaşın şiddetiyle gizlenen bir geri çekilme ve kapanma ideolojisi Avrupa’da yükselişte ve şimdiye kadarki demokratik ülkelerde hızla ilerliyor. Yabancı ve göçmenlerin dışlanması, ekonomik olarak zayıfların geride bırakılması ve kadın bedeninin gözetlenmesi üzerine kurulu bu ideoloji, hem benim için hem de insan olmanın bedelinin her zaman aynı olduğunu düşünen herkes için bunu zorunlu kılıyor. ve yerler.
Bana bu en değerli edebiyat ödülünü vermekle, yalnızlık ve şüphe içinde sürdürülen yazma işine ve kişisel araştırmaya parlak bir ışık tutuluyor. Bu ışık gözümü kamaştırmıyor. Bana verilen Nobel ödülünü kişisel bir zafer olarak görmüyorum. Bu ödülü kolektif bir zafer olarak görmem ne kibir ne de tevazu. Ödülün onuru; cinsiyeti veya cinsiyeti, ten rengi ve kültürü ne olursa olsun; Herkes için daha fazla özgürlük, eşitlik ve insan onuru uman herkesle ve gelecek nesillerin savunması ve çıkar peşinde koşan bir azınlığın hayatı tüm insanlar için giderek daha fazla yaşanmaz hale getirdiği bir Dünya için endişe duyan herkesle paylaşıyorum.
Yirmi yaşımdayken halkımın intikamını alma sözüme dönüp baktığımda, sözümü yerine getirip getirmediğimi söyleyemem. Bu kelime sayesinde ve erken yaşta ölmelerine neden olan işlere razı olan çalışkan erkek ve kadın çalışma arkadaşlarım sayesinde, edebiyatta çok erken yaşlardan itibaren bana eşlik ederek başka dünyalara ulaşmamı sağladılar ve hala bana kendini bir özgürleşme alanı, bir hanımefendi ve bir toplumsal sınıf değiştirici olarak sunan edebiyatta. Bir insan olarak, sesimi kalıcı kılacak, başkaldıran ve değişen varoluş da dahil olmak üzere diğer varoluş biçimlerine erişmemi sağlayan sesler topluluğunun ortasında bir yer edinecek gücü ve öfkeyi kazandım.”
Bu konuşma İlk Kaydırma Çağla Taşkın çevirisiyle erkeklerde yayınlandı.
